تضمین کیفیت در آزمایشگاه 

 

 

 

تضمین کیفیت(QA ) در آزمایشگاه یک سیستم بازبینی بیرونی و ممیزی است که توسط افراد خارج از فرایند صورت می پذیرد. در بسیاری از اوقاتQA فقط در مورد محصول نهایی و پایان فرایند بکار می رود، اما یک برنامه تضمین کیفیت موثر و کارا باید تمام مراحل اعم از برنامه ریزی و گام های کنترل کیفیت( QC ) را مورد ارزیابی قرار دهد. 

 

تضمين كيفيت در آزمایشگاه بدين معناست كه خدمات را درست منطبق با خواستهاي مشتری ( بیمار یا پزشک درخواست کننده ) تحويل دهيم. بعبارتی تضمين كيفيت اجراي يكسري كنترلها بر اساس مستندات در مراحل حساس است به طوري كه اين اطمينان به وجود آيد كه دقيقاً نيازهاي بیمار یا پزشک درخواست کننده تأمين شده است. تضمين كيفيت را با كنترل كيفيت نبايد اشتباه كرد. كنترل كيفيت به كيفيت خدمات شما مربوط مي شود. 

 

تضمين كيفيت، سيستم كنترلها بر اساس مستندات در داخل سيستم شماست به طوري كه هيچگاه مراجعه کننده  خود را از دست ندهيد. به عبارت ديگر تضمين كيفيت احتمال بروز خطا را كه موجب ايجاد ضرر براي شما و بیمار شما مي شود از بين مي برد. ضرري كه ممكن است از منافع بیمار بكاهد يا حسن شهرت شما را از بين ببرد

 

تضمین کیفیت شامل این موارد می باشد :

 

 

1. مرحله قبل از آزمایش 

 

2. استاندارد کردن روش آزمایشات

 

3. -کنترل کیفی داخلی

 

4. -کنترل کیفی خارجی

 

5. مرحله بعد از آزمایش 

 

6. سازماندهی 

 

 

 

از مهمترین وظایف این مستند سازی خط مشی ها ، سیستم ها ، برنامه ها ، روشهای اجرایی دستورالعملهای آزمایشگاه می باشد .در همین راستا این واحد وظیفه اطلاع رسانی و آموزش بهره برداری بهینه از این مستندات به کارکنان ذیربط بر اجرایی کردن این سیستم در آزمایشگاه را نیز بر عهده دارد .

 

بدیهی است کلیه این فعالیتها در جهت تامین کیفیت و ارتقا آن در بحث ارائه آزمونهای کنترلی می باشد. بکارگیری مدیریت کیفی جامع یا (TOTAL QUALITY MANAGEMENT ) TQM در آزمایشگاه سبب میشود جریان امور به طور منظم و مداوم مورد بررسی و بازبینی قرار گرفته 

 

ودر پی آن خطاهای موجود شناسایی شده واز بروز خطاهائی که احتمالاً در آینده بوجود میاید جلوگیری گردد.

 

 

 

هدف نهایی اجرای مدیریت کیفی ، ایجاد و ابقاء روشهای قابل انتقال ( TRANSFERABILITY ) میباشد . بدین معنی که نتایج بدست آمده در سایر آزمایشگاهها با وسایل وروشهای دیگر قابل تکرار باشد .

 

برای اجراو حصول روشهای تکرار پذیر ، و اثبات اینکه نتایج ارائه شده قابل قبول میباشند ، باید برنامه تضمین کیفیت در آزمایشگاه بشکل مناسب و کامل اجرا شود.

 

تضمین کیفیت بمعنای تمامی تلاشهای یک مجموعه ( دراینجا کل امکانات شامل نیروی انسانی ، فضا، ابزار ، مواد ، معرفها ، مالی ، و .... در آزمایشگاه میباشد ) برای بهبود کارایی یا ظرفیت ارائه خدمات ( EFFICIENCY ) و قدرت موثر یا اثر بخشی ( EFFECTIVENESS ) در واحد مربوطه میباشد .

 

واحد تضمین کیفیت میباید برای رسیدن به اهداف تعیین شده ، برنامه ریزی ، سازماندهی ، هدایت و بازبینی ) کنترل را بصورت دقیق اجرا نماید .

 

بررسی خطاها بصورت سیتماتیک و غیر فردی میباید انجام شود و کارمندان ترغیب گردند که خطاها را ردیابی و ثبت نمایند .

 

باید ارزش ها و محدوده ها تشخیصی و طبیعی ، صحت و دقت و خطی بودن ، حساسیت ، ویژگی ها روشها ی مورد استفاده موجود در آزمایشگاه بصورت تعریف شده و کتبی تهیه ودر دسترس باشد .اطمینان از کیفیت آزمایشی آزمایشگاههای همکار ، با در اختیار داشتن شاخص های فنی روشهای آزمایشگاههای مزبور از دیگر وظایف تضمین کیفیت میباشد .

 

این واحد در خصوص مواردی چون ISO 17025 و همچنین سایر دوره های مرتبط و تخصصی و اجرای بازرسی های داخلی ، از صحت انجام آزمونها و برقراری خط مشی کیفیت در آزمایشگاه اطمینان حاصل می کند . جهت دستیابی به این مهم ، دستور العملهای استاندارد سازی در موارد زیر تدوین و به اجرا درآمده است .

 

1. فضا و تاسیسات :

 

شامل محل تاسیس آزمایشگاه _ شرایط فیزیکی و تاسیسات _ ایمنی فضای آزمایشگاه _ طراحی فضای پرسنلی و پشتیبانی آزمایشگاه ....

 

2. کارکنان :

 

شامل چارت سازمانی _ تعداد پرسنل _ ارزیابی افراد _ شرح وظایف _ آموزش _ سابقه ....

 

3. تجهیزات :

 

شامل تعداد وسایل _ نحوه خرید _ محل نصب _ صحت عملکرد _ کاربری _ شناسه دستگاه _ دفترچه راهنما

 

4. مستند سازی :

 

شامل دستورالعملهای بخشهای مختلف _ سوابق انجام آزمایش _ کنترل کیفی _ دستورالعمل آنجام آزمایش _ دستورالعمل نحوه گزارش جوابها ....

 

5. ایمنی و بهداشت :

 

شامل تعیین مسئول فنی ایمنی و بهداشت _ مستند سازی آموزش _ ایمنی کارکنان _ انجام آزمایشات ادواری و صدور کارت سلامت برای تمامی کارکنان _ ایمنی محیط کار .......